ISTO É CUBA: SOCIALISMO E DIREITOS HUMANOS


ISTO É CUBA: SOCIALISMO E DIREITOS HUMANOS
[Artigo ENRIQUE UBIETA publicado no Granma-Cuba]

Fai uns días narraba no meu blogue persoal unha vivencia simple e conmovedora. Eran perto das seis da tarde. A dobre paso, como adoito camiñar, cruzaba a última esquina do Capitolio, fronte aos restos do Teatro Campoamor —ou Teatro Capitolio, como di un letreiro na súa parte superior—, cando vin a un home que xacía inconsciente no chan. É un borracho, pensei, e dispúxenme a seguir. Mais ao seu lado outro home, desaliñado, suxo, que quizais tamén regresaba como eu da súa xornada laboral, repetía angustiado: parece un ataque de hipoglicemia. Insistía tanto que me detiven e mirei, sen ver, claro, porque de medicina non sei nada. Vostede coñéceo?. Non, díxome, pero parece un ataque de hipoglicemia, mira como respira. Outro transeúnte detívose e opinou que debiamos buscar un auto que o levase ao hospital. Xa eramos tres. Mais o cuarto en aparecer seguiu de longo e aínda se atreveu a dicir: déixeno, non é asunto de vostedes, se lle pasa algo vanse a complicar a vida. Hai que axudalo, respondeu decidido o terceiro en chegar. E o primeiro, o que nos detivo coa súa letanía hipoglicémica berrou: Oe, ¡isto non é Estados Unidos! ¡Isto é Cuba!. Entón vimos chegar o carro. Os tres bloqueamos a rúa, e fixemos acenos. Despois cargámolo entre todos, e o vixía, o salvador anónimo, montouse xunto ao posibel doente no asento traseiro. Non sei e probabelmente non saiba xa si estaba bébedo, ou enfermo, calquera que sexa a súa enfermidade, mais aquel salvador canso, suxo, que pasaría inadvertido na multitude citadina, recordoume que vivimos en Cuba.

Esa é a anécdota. Unhas horas máis tarde aparecía no meu blogue o comentario dun lector que encomiaba as bondades materiais do sistema de urxencias médicas do Primeiro Mundo, que en Estados Unidos —dicía—, suple a carencia de espírito dos norteamericanos, descendientes de fríos europeos do Norte, e engadía unha hipótese: o acceso á riqueza, é en última instancia o que volve á xente egoísta: ao non necesitarse os uns aos outros. Non creo, con todo, que a insolidariedade sexa un resultado inevitabel da riqueza, nin que a procedencia xeográfica dos humanos nos predetermine na intensidade dos nosos sentimentos. Outro lector, nomeado Arnaldo Fernández, comentaba desde a súa experiencia persoal: fun recollido cunha crise cardiaca por eses avanzados servizos de urxencia do Primeiro Mundo dos que aquí se falan, e recoñezo a eficiencia e profesionalidad dos equipos paramédicos. Pero a cruel experiencia chega cando esas mesmas sofisticadas ambulancias te deixan nos hospitais, onde si non tes diñeiro ou non contas con seguro, estabilizan a túa situación e mándante “de patitas” á rúa. Malia iso, só lles conto que un infarto no 2004 deixoume unha débeda de 127.000 dólares, e a máis recente hospitalización de cinco días, onde só se ocuparon de estabilizar a miña presión, deixoume colgados outros 55. 000 dólares. E o peor desta historia: sen tratamento, sen seguimiento, a expensas dunha nova crise que pode chegar a quitarme a vida, só por non ter un seguro que cubra os excesivos costos da medicina primeiro-mundista.

Ningún equipo médico, por sofisticado que sexa, pode substituír a competencia moral e profesional, humana, do médico, nin o apoio solidario da cidadanía. Lembro que foi a condutora do programa de CNN plus a que, no medio dun debate interminabel no que participaba, interpeloume coa pregunta tramposa: pero os seres humanos, non somos os mesmos en todas partes?. Non se refería, claro, a sentimentos universais, como o amor ou o odio, senón ao xeito de entender conceptos sociais, inevitablemente históricos, como o de liberdade ou o de dereitos humanos. Falabamos con todo de proxectos de vida esencialmente opostos: os que sustentan ao capitalismo e ao socialismo.

Cito este exemplo para explicar a xordeira e a cegueira programáticas das transnacionais de prensa (e dos políticos do sistema, rosados, verdes ou azuis) en torno a calquera alternativa de organización social: o capitalismo non acepta a existencia doutras formas de vida, si non as pode subordinar; neses casos, considéraas simples manifestacións (ilegais) de barbarie. A non aceptación é parte do seu feroz instinto de conservación. Nalgúns países onde existe colaboración cubana, as asociacións médicas locais declarárona ilegal. Por que? Os cubanos van ás zonas máis apartadas e/ou perigosas, non cobran máis que un estipendio mínimo, conviven cos pobladores máis pobres e comparten as súas condicións de vida; son absolutamente subversivos. O que para calquera observador imparcial e sobre todo, para os pobladores beneficiados, é un acto de solidariedade elemental, aparece como ruptura da legalidad capitalista.

Volto á anécdota que narraba ao comezo. Só o socialismo acata e defende os direitos humanos; o capitalismo, o grande ilusionista, fai crer aos cidadáns que son libres, que están informados, que poden facerse ricos, que elixen un proxecto de goberno cada cinco anos, e os embauca. Só o socialismo pode rescatar a dignidade individual de todos os cidadáns nun proxecto de nación que non menoscabe a dunha maioría, pola dunha avara minoría. Os homes e mulleres solidarios da Patria, son os seus anxos gardiáns. Que un dos transeúntes da miña vivencia se negase a ofrecer axuda, inquédame. Pero aquel home simples, desaliñado, que voceaba a necesidade da solidariedade ante un semellante caído, devólveme a fe. O imperialismo bloquéanos, para impedir que accedamos a certas tecnoloxías, e o único recurso que nos queda —que é o maior dos recursos—, é a solidariedade. Arnaldo, o lector do meu blogue que narraba a súa experiencia hospitalaria nos Estados Unidos, remataba así o seu comentario: Non cuestiono se a condición de potencia médica que se lle adxudica a Cuba é válida ou non por ter determinados servizos. Iso déixoo aos tecnócratas, aos críticos e aos politólogos. Mais do que non teño a menor dúbida, é que Cuba é unha potencia de humanidade, de solidariedade e de amor ao próximo.