Mercenarias da política. As «Damas de branco» de Cuba por Salim Lamrani*
En Cuba, un grupo de mulleres, as «Damas de branco», manifestan cada domingo pola liberación dos seus parentes. A propaganda occidental compáraas coas «Nais da Praza de Maio» quen manifestaban polos desaparecidos arxentinos. O seu obxectivo: tratar de comparar ao goberno cubano coa ditadura militar argentina. Pero a verdade é que estas mulleres están ao soldo de Washington para facer o seu espectáculo cada semana.
As «Damas de branco» cubanas adquiriron certa fama na prensa occidental, que informa regularmente das súas actividades. Elevadas ao rango de símbolo da loita pola liberdade, as damas gozan dunha propaganda mediática que faría palidecer de envexa a calquera grupo opositor do mundo, mentres que en Cuba, máis ben suscitan a indiferenza e o rexeitamento da povoación.
«Damas de branco» e Nais da Praza de Maio, a mesma loita?
As «Damas de branco», familiares dos 75 opositores encarcerados en marzo de 2003 por «asociación cunha potencia estranxeira», maniféstanse todos os domingos en Cuba para esixir a liberación dos seus. Para dotarse de certa lexitimidade e ocultar as razóns que conduciron aos seus familiares ao cárcere, as Damas de branco utilizan o método de loita das Nais da Praza de Maio e comparan con moito gusto a loita que levan a cabo ambas organizacións. A prensa internacional tamén se ten apresurado a establecer comparanzas precipitadas, naturalmente sen molestarse en coñecer a opinión das nais arxentinas, as principais interesadas.
Consultada con respecto a este asunto, Hebe de Bonafini, presidenta da asociación Nais da Praza de Maio, universalmente recoñecida e respectada pola súa incansabel loita contra as inxustizas, denunciou a relación falaz efectuada polas Damas de branco e tivo unha resposta bastante mordaz para os xornalistas en cuestión:
«Primeiro, déixeme dicirlle que a Praza de Maio está na Arxentina e en ningún outro sitio. O noso pano branco simboliza a vida mentres que esas mulleres das que vostede me fala representan a morte. Esta é a diferenza máis importante e máis substancial que hai que sinalar aos xornalistas. Non imos aceptar que nos comparen ou utilicen os nosos símbolos para confundirnos. Estamos en total desacordo con elas.
Esas mulleres defenden o terrorismo de Estados Unidos. Defenden ao primeiro país terrorista do mundo, o que máis sangue ten nas mans, o que máis bombas lanza, o que invade máis países, o que impón as sancións económicas máis duras aos demais. Estamos falando da nación que é responsable dos crimes de Hiroshima e Nagasaki.
Esas mulleres non se dan conta de que a loita das Nais da Praza de Maio simboliza o amor polos nosos fillos desaparecidos, asasinados polos tiranos impostos por Estados Unidos. O noso combate representa a revolución, a que os nosos fillos e as nosas fillas quixeron facer. A súa loita é diferente, pois defenden a política subversiva de Estados Unidos, que só contén opresión, represión e morte» (1)
A manifestación do 21 de abril de 2008
O 21 de abril de 2008, as Damas de branco orquestaron unha operación mediática manifestándose fronte á sede do ministerio do Interior, situada en Praza da Revolución en pleno centro de La Habana, e foron levadas a súas casas polas autoridades (2).
Os medios occidentais apresuraronse a denunciar un acto de represión contra unha manifestación pacífica e espontánea. A axencia de prensa Reuters describiu un «ataque violento ás mulleres dos disidentes encarcerados». Outros medios criticaron «unha operación represiva calculada» que dispersou «pola forza» a manifestación (3).
Non obstante, a presenza da prensa occidental desde a 6 da mañá na Praza da Revolución, pon inmediatamente en tea de xuízo o carácter «espontáneo» da manifestación. En canto ao «ataque violento» que describiu a prensa –dando a impresión de que os manifestantes foron vítimas dunha carga dunha policía antidisturbios, inexistente en Cuba–, os vídeos e as imaxes mostran simplemente a unha vintena de mulleres funcionarias do Ministerio de Interior, vestidas con camisa, saia e zapatos de tacón, sen armas, conducindo ás Damas de branco para un autobús de turismo con aire acondicionado. Por outra parte, unha das opositoras, Berta de los Ángeles Soler, declarou a Associated Press que ningunha delas fora vítima de malos tratos: «Non nos mallaron. Non houbo violencia» (4).
Para os medios occidentais, este incidente é unha proba do carácter represivo do goberno cubano. Non obstante, esquécense de subliñar que se prohiben manifestacións todos os días en todos os países do mundo. En Francia, por exemplo, unha manifestación só se pode realizar se a autoriza a prefectura. Tamén abonda lembrar de que forma trataron a unhas estudantes de 15 anos durante as manifestacións estudiantís de 2007 en Francia –arrastradas polo chan violentamente pola policía– para ver as diferencias. Este tipo de actuacións xamais se produciu en Cuba.
Do mesmo modo, a prensa non revelou que ás Damas de branco se lles levou a súas casas respectivas tres horas despois do inicio da manifestación e co fin de evitar calquera enfrontamento coa poboación. En efecto, estouparon tensións entre elas e un centenar de persoas que acusáronlles de promover a política exterior de Estados Unidos.
Grupo independente?
Miriam Leyva, unha das fundadoras do movemento, declarou que a súa acción era só «humanitaria» «Non temos axenda política», afirmou (5). Laura Pollán, a voceira do grupo, defendeu vigorosamente a independencia das Damas de branco. «Somos mulleres libres que non obedecemos ordes de ninguén» (6).
Pola súa banda, o goberno cubano denunciou «unha provocación» orquestada desde Estados Unidos pola congresista de extrema dereita de Florida Ileana Ros-Lehtinen, que «estimulou as actividades destes grupúsculos, como xustificación para recibir o financiamento do goberno ianqui» (7)
Cal é a realidade?
Os elementos dispoñibeis poñen en tea de xuízo as afirmacións de independencia das Damas de branco. O representante estadounidense na Habana, Michael Parmly, reniuse regularmente con este grupo, como o demostran varias fotos difundidas na televisión cubana. Tamén fixo pública unha conversa telefónica do 18 de abril de 2008 con Ileana Ros-Lehtinen que demostra, sen ningunha ambigüidade, que a operación do 21 de abril foi organizada en Florida pola congresista e a Fundación Nacional Cubano Americana (FNCA) (8).
Convén lembrar quen son Ileana Ros-Lehtinen e a FNCA. A congresista é unha partidaria acérrima da man dura contra Cuba. Participou no secuestro do pequeno Elián González no 2000 e defendeu con vigor aos coñecidos terroristas Orlando Bosch e Luis Posada Carriles. Tamén se declarou partidaria do reforzo das sancións económicas. En marzo de 2006, lanzou un chamamento a favor da eliminación física do ex presidente cubano Fidel Castro, declarando nunha entrevista para o documental británico 638 Ways to Kill Castro: «Aprobo a posibilidade de que alguén asasine a Fidel Castro» (9).
No que fai á FNCA, a súa implicación no terrorismo contra Cuba, particularmente nos atentados sanguentos de 1997, está amplamente demostrada. Unha fonte indiscutible demóstrao de maneira inequívoca. O 22 de xuño de 2006, José Antonio Llama, ex director da organización, revelou esta realidade. Segundo el, a FNCA tivo ao dispor dun helicóptero de carga, 10 avións ultralixeiros con control remoto, sete embarcacións, unha lancha rápida Midnight Express e unha cantidade ilimitada de material explosivo. «Estabamos impacientes pola supervivencia do réxime de Castro tralo derrubamento da Unión Soviética e o sistema socialista. Queriamos acelerar a democratización de Cuba empregando calquera medio para logralo», confesou (10).
Que país do mundo aceptaría que os seus cidadáns se asociasen cunha persoa que lanzou un chamamento ao magnicidio contra o presidente da República? Que nación aceptaría que certos individuos se vinculasen cunha organización terrorista? Que ocorrería en Francia se algunhas persoas se asociasen con Al Qaeda, por exemplo? A prensa occidental cualificaríaos de «disidentes»? Estarían libres?
A reunión de Miami
O 8 de abril de 2008, organizouse unha mesa redonda no hotel Biltmore de Coral Gables, en Florida, en presenza do secretario de Comercio estadounidense Carlos Gutiérrez, o embaixador da república Checa en Washington Petr Kolar e varios membros da extrema dereita cubana co fin de debater do futuro de Cuba. «O firme protexo á disidencia cubana é o mecanismo adecuado para propiciar un troco democrático na illa», concluíron finalmente, o que non é nada máis que un chamamento á subversión, contrario ao dereito internacional e á lexislación cubana (11).
Washington é perfectamente consciente de que os grupúsculos de disidentes cubanos están completamente illados no país. A povoación percebe a súa actitude como de colaboracionismo cunha potencia inimiga. Por iso Gutiérrez e os demais participantes insistiron no feito de que «o esencial [era] que os opositores non se sentisen illados na súa loita». O secretario de Comercio lembrou que hai un orzamento de 80 millóns de dólares, desde xullo de 2006, dedicado ao apoio dos disidentes cubanos (12).
A FNCA tamén publicou un informe de 21 páxinas sobre a axuda que proporciona Washington aos disidentes cubanos. Segundo a organización, menos do 17% dos 65 millóns de dólares destinados aos opositores cubanos no 2006 chegaron realmente a eles (13).
Conversa dos opositores co presidente Bush
O 6 de maio de 2008, o presidente estadounidense George W. Bush, que declarou varias veces a súa intención de derrocar ao goberno de La Habana, incluso tomou o tempo para entrevistarse directamente con Berta Soler de las Damas de branco, Martha Beatriz Roque e José Luis «Antúnez» García, por videoconferencia. Estes se atopaban na Sección de Xuros Norteamericanos (SINA) de La Habana con Michael Parmly, para recibir as directrices do seu principal mecenas, acompañado da secretaria de Estado Condoleezza Rice e de Gutiérrez, durante 45 minutos (14).
Berta Soler indicou que Bush os «felicitou» polo seu labor e mesmo aproveitou a ocasión para pedir máis fondos a Washington: «Agradecémoslle a axuda que nos dan os exiliados cubanos, pero non nos acada» (15). A data do 6 de maio non é casual pois trátase exactamente do cuarto aniversario do plan de Bush adoptado no 2004 contra Cuba cuxo obxectivo é mandar de novo a Cuba ao estatus de neocolonia.
Durante o seu discurso na reunión do Consello das Américas o 7 de maio de 2008, Bush repetiu que o seu principal obxectivo era a illa do Caribe. «Unha nación na rexión aínda se acha baixo o xugo da tiranía dunha época anticuada. Trátase de Cuba». Aproveitou a ocasión para subliñar «a extraordinaria oportunidade» que lle permitiu dirixirse directamente a algúns opositores e reiterou a súa intención de facer todo o que fose posible para romper a orde establecido en Cuba (16).
Así, a obsesión cubana da Casa Branca case relegou a guerra de Iraq, a crise económica, a debilidade do dólar, a debacle alimentaria, os graves cambios climáticos e a explosión do prezo do petróleo a un segundo plano das prioridades estadounidenses. Bush tomou o tempo da súa axenda, sumamente cargada, para dialogar cos opositores cubanos. As intencións de Washington están claras (17).
Resposta do goberno de La Habana
O Ministerio cubano de Relacións Exteriores emitiu unha declaración na que denunciaba a actitude de Estados Unidos que «alenta a subversión no país», e «acusa ao goberno de Estados Unidos de fabricar e promover estes e outras provocaciones contrarrevolucionarias e as conseguintes campañas mediáticas contra Cuba» (18).
O comunicado estigmatiza o «Plan subversivo, en virtude do cal, só entre os anos 1996 e 2006, subministraron á contrarrevolución interna [...] máis de 23.000 aparellos de radio de onda curta, así como millóns de libros, boletíns e outros materiais informativos, segundo recoñeceu o informe publicado o 15 de novembro de 2006 pola Oficina de Auditoría do goberno de Estados Unidos (GAO).
Só neste ano 2008, o goberno de Estados Unidos dispón de 45,7 millóns de dólares para pagar aos seus grupos mercenarios en Cuba e para montar provocaciones [...]. Este importe forma parte da factura total de 116 millóns que terán sido destinados durante a administración de Bush para alimentar a industria da subversión e a contrarrevolución interna en Cuba, a expensas do contribuínte norteamericano.
A Sección de Intereses dos Estados Unidos en La Habana (SINA) deveu-se puntal da política subversiva do goberno norteamericano e fortaleceu o seu papel como Estado Maior da contrarrevolución interna. De acordo co citado informe da GAO, entre os anos 2000 e 2005 as importacións da SINA aumentaron case nun 200%, correspondendo o 50-70% deste volume a materiais para entregar aos seus grupos mercenarios [...]
A SINA dirixe permanentemente aos elementos contrarrevolucionarios, a quen contacta e imparte instrucións de forma sistemática. Soamente durante o ano actual, organizou decenas destas reunións cos seus mercenarios en Cuba [...]
Un dos grupúsculos que foi particularmente apadriñado, apoiado e financiado pola SINA é precisamente o das chamadas ‘Damas de Blanco', escollido nestes momentos polo presidente George W. Bush e os seus servizos especiais, como punta de lanza contra Cuba [...].
Unha delas recibiu, incluso, unha carta de recoñecemento do propio presidente George W. Bush, así como financiamento e apoio para publicar un libro sobre as experiencias contrarrevolucionarias do seu esposo, un dos mercenarios sancionados por servir aos intereses do goberno que nos agrede. O ‘lanzamento' dese libro fíxose en presenza do funcionario da Sección de Xuros yanki en La Habana, Thomas Hamm.
O propio Bush deu a benvida, o pasado 24 de xaneiro, na mesma Casa Branca, a unha integrante deste grupo e esposa doutro coñecido mercenario, tamén sancionado. O Presidente dos Estados Unidos non soamente lle ofreceu o seu apoio, senón que pediu ao mundo que ‘apoie' a causa da contrarrevolución en Cuba.
Cuba reafirma o seu dereito a impedir, neutralizar e responder a estas accións provocadoras concibidas, financiadas e estimuladas polo Goberno dos Estados Unidos e a súa Sección de Xuros en La Habana» (19).
As «Damas de branco» financiadas por unha organización terrorista de Florida
O goberno cubano tamén revelou que Martha Beatriz Roque e as Damas de branco recibían emolumentos que chegan a 1.500 dólares ao mes –¡case 100 veces o salario medio en Cuba!– por parte da organización «Rescate Xurídico» (RJ) de Florida, mentres que as sancións económicas impiden a calquera cubano de Estados Unidos que mande máis de 100 dólares mensuais á súa familia no país (20).
O presidente desta asociación é, nada menos, Santiago Álvarez Fernández Magriñat, coñecido terrorista, amigo íntimo do tristemente famoso criminal Luis Posada Carriles –responsable, entre outros, do sanguento atentado contra o avión de «Cubana de Aviación» o 6 de outubro de 1976, que custou a vida a 73 persoas–, e que actualmente cumpre unha pena de prisión por posesión ilegal de armas en Estados Unidos (fusís automáticos, granadas, lanzagranadas...). Esta entidade depende ela mesma de fondos gobernamentais (21).
A implicación de Santiago Álvarez en actos de terrorismo internacional é obvia. A Interpol difundiu o dosier desta criminal en alerta vermella e lembrou que estivo implicado no intento de asasinato de Fidel Castro na Universidade de Panamá no 2000. Segundo a Interpol, Álvarez é responsable da organización, o financiamento e a introdución dun equipo terrorista en Vila Clara, no centro de Cuba, o 21 de abril de 2001 co obxectivo de sabotar as instalacións turísticas (22).
As autoridades cubanas tamén publicaron unha conversa telefónica entre Álvarez e un dos seus axentes infiltrados, Yhosvani Sury, na que lle pedía que puxese dúas bombas no cabaret Tropicana (23). Associated Press lembra que Álvarez recoñeceu publicamente varias veces o seu pasado de «militante violento contra Cuba realizando ataques e infiltrando grupos armados» (24). Álvarez foi reclutado pola CIA nos anos 60 e participou en diversas accións criminais, particularmente no ataque de Boca de Samá, en Cuba, o 12 de outubro de 1972 no que morreron asasinadas dúas persoas e unha nena pequena perdeu unha perna (25).
A cambio dos emolumentos percibidos, Martha Beatriz Roque escribiu unha carta ao xuíz James Cohn recoñecendo a colaboración da fundación «Rescate Xurídico» coa oposición cubana. Nun correo electrónico destinado a Roque, Carmen Machado, tesoureira da entidade, explicaba a importancia da devandita carta: «A carta sería dirixida ao xuíz James Cohn. Este xuíz é o que vai ter a última palabra nos anos que lle van caer ao noso amigo [Santiago Álvarez]». Segundo o xornal de extrema dereita O Novo Herald de Miami, «en xuño do 2007, o xuíz federal James I. Cohn decidiu cortar nun tercio as sentencias de 46 meses de cárcere a Alvarez e de 30 meses ao seu colaborador Osvaldo Mitat» (26).
Así, a cambio dunha substanciosa retribución económica, os opositores permitiron a un notorio terrorista, cuxas mans están manchadas de sangue inocente, conseguir unha rebaixa de condena en Estados Unidos. Que pasaría en Francia se un «opositor» fose financiado, por exemplo, polo responsabel dos atentados terroristas de París no 1995? Estaría libre? Ou estaría encarcerado e acusado, con razón, de asociación cunha organización terrorista?
Felipe Pérez Roque, o ministro cubano de Relacións Exteriores, expuxo as mesmas preguntas: «¿Que pasaría se a dona Martha Beatriz Roque [e as Damas de branco] [...] vivisen en Estados Unidos e fosen acusadas de recibir diñeiro dun grupo terrorista que actuase contra Estados Unidos? [...] Que prevé a lei norteamericana? (27).
Implicación dos diplomáticos estadounidenses
Despois dunha investigación, as autoridades cubanas descubriron unha situación aínda máis grave. O mesmo xefe da misión diplomática de Estados Unidos, Michael Parmly, encargábase de entregar os fondos procedentes de «Rescate Xurídico» a Martha Beatriz Roque e Laura Pollán de las Damas de branco, violando flagrantemente o dereito internacional e particularmente a Convención de Viena, de 1961, para as relacións diplomáticas e consulares, cuxo Artigo 41 subliña que os diplomáticos están obrigados «a non inmiscirse nos asuntos internos» dos países anfitrións (28). Nun correo electrónico ao seu sobriño Juan Carlos Fuentes, enviado o 26 de abril de 2007 ás 20:27, Martha Beatriz Roque transmitía as seguintes directrices ao seu contacto:
«Rógoche chames en Washington a este teléfono […] a Bérengère Parmly, é a filla de Parmly e seu papá vai estar por alá nestes días e pode ser o carteiro a través de ela, eu teño outra posibilidade que se puidese fariamos antes, pero esta é segura. O carteiro sae o 10 de maio para Washington por problemas médicos e estará alí dúas semanas» (29).
A SINA, lonxe de desmentir as acusacións do goberno cubano, confirmounas nun comunicado: «A política estadounidense, desde fai moito tempo, é proporcionar asistencia humanitaria ao pobo cubano, especificamente a familias de presos políticos. Tamén permitimos que o fagan as organizacións privadas» (30). Que país do mundo aceptaría semellante comportamento sen reaccionar?
Laura Pollán tamén recoñeceu nunha declaración que recibira a suma de 2.400 dólares de «Rescate Xurídico» a través de Martha Beatriz Roque (31). «Aceptamos a axuda, o apoio, desde a ultradereita ata a esquerda, sen condicións», xustificouse Pollán (32). O opositor Vladimiro Roca tamén confesou que a disidencia cubana está subvencionada por Washington alegando que a axuda financeira recibida era «total e completamente lícita». Para o disidente René Gómez, o apoio económico por parte de Estados Unidos «non é unha cousa que faia que ocultar ou da que teñamos que avergonzarnos» (33).
Do mesmo modo, o opositor Elizardo Sánchez confirmou implicitamente a existencia dun financiamento por parte de Estados Unidos. «A clave non está en quen envía a axuda, senón en que se fai coa axuda» (34). Agence France-Presse informa de que «os disidentes, pola súa banda, reivindicaron e asumiron esas axudas económicas» (35). A axencia española EFE, alude aos «opositores pagos por Estados Unidos» (36). No que fai á axencia de prensa británica Reuters, «o goberno estadounidense proporciona abertamente un apoio financeiro federal para as actividades dos disidentes, o que Cuba considera un acto ilegal» (37).
O que omite a axencia Reuters é que o dereito internacional prohibe formalmente o financiamento dunha oposición interna por outra nación. Do mesmo modo, dito acto é ilegal non só en Cuba senón tamén en calquera outro país do mundo. Todos os códigos penais castigan severamente calquera asociación cunha potencia estranxeira co obxectivo de atentar contra os xuros da nación, en Estados Unidos (38), en Francia (39), en España (40), en Bélgica (41), en Italia (42), en Suíza (43), en Suecia (44) ou en calquera outro lugar.
Martha Beatriz Roque
Martha Beatriz Roque é unha opositora especial. Pronunciouse abertamente a favor do mantemento das sancións económicas inhumanas e anacrónicas que afectan a todas as categorías da poboación cubana. Tamén afirmou durante unha conversa telefónica gravada polos servizos de intelixencia cubanos que pouco lle importaba se os Estados Unidos invadisen a Cuba (45).
O conservador diario de Florida The Miami Herald sinala que «está considerada como unha partidaria da man dura, que apoia abertamente a George Bush e que ata unha vez, simbolicamente, votou por el. Roque está estreitamente asociada á misión diplomática estadounidense de La Habana, adonde asiste a eventos especiais, usa Internet e conéctase a Radio Martí de Miami, financiada por Estados Unidos, para expresarse contra o goberno de Castro» (46). Roque é tan íntima de Parmly que este lle deu o seu número de teléfono persoal en Washington (47).
Domingo Amuchastegui é un ex axente dos servizos de intelixencia cubanos que se exilóu en Miami no 1994. A propósito dos disidentes, fixo as seguintes declaracións: «¿Acórdanse do bico da morte? Para min, calquera disidente que entra en contacto coa Sección de Intereses ou cos exiliados de Miami perde toda posibilidade de lexitimidade». Respecto a Roque fustigóu o seu oportunismo: «Martha Beatriz era un dos altos funcionarios máis odiados no Ministerio do Azucre durante anos. Era unha extremista. Non a tomei en serio cando era unha comunista leal e non a tomo en serio agora» (48).
A opinión de Wayne S. Smith
Wayne S. Smith é un ex diplomático que foi xefe da SINA en La Habana de 1979 a 1982. Segundo el, é completamente «ilegal e imprudente mandar diñeiro aos disidentes cubanos». Agregou que «ninguén debería dar diñeiro aos disidentes e menos aínda co obxectivo de derrocar ao goberno cubano». Referíndose á actuación de Michael Parmly, Smith cualificouna de contraria ás leis internacionais pois «se inmiscúe nos asuntos internos doutra nación e porque Santiago Álvarez está acusado de terrorismo» (49).
As «Damas de branco» son axentes ao servizo dunha potencia estranxeira
Os disidentes cubanos e as Damas de branco teñen todo o dereito a opoñerse ao goberno de La Habana. É lexítimo criticar ao poder e incluso expresar abertamente o seu desacordo sen temor a represalias, o que non deixan de facer por outra parte os opositores cubanos.
En cambio, é ilegal desde o punto de vista da lexislación cubana, da lei de todos os países do mundo e do dereito internacional, asociarse cunha potencia estranxeira co obxectivo de promover a súa política exterior. Ao facelo, as Damas de branco deixan de ser opositoras para converterse en axentes dunha potencia estranxeira e violan a lei.
Desde un punto de vista moral, ético e patriótico, é inaceptabel que certos individuos se asocien co inimigo histórico de Cuba –o goberno de Estados Unidos– que fixo todo o posible para impedir que a illa accedese plenamente á súa independencia, que orquestóu unha campaña terrorista que custou a vida a 3.470 cubanos e paralisou de forma definitiva a 2.099 inocentes, que invadiu militarmente o país en abril de 1961, que ameazou con desintegrar a nación, con bombas nucleares, en outubro de 1962, que impón sancións económicas crueis e inhumanas que afectan gravemente ao benestar de toda a poboación desde o 6 de xullo de 1960, e que libra unha guerra política, diplomática e mediática sen descanso contra Cuba.
Os medios occidentais violan tamén a deontología xornalística ocultando esta realidade e persistindo en cualificar ás Damas de branco e a Martha Beatriz Roque de simples opositores. Enganan grave e deliberadamente á opinión pública co fin de facerlle crer, en caso de reacción das autoridades e da xustiza cubanas, nunha nova onda de represión arbitraria contra «pacíficos militantes dos dereitos humanos».
Notas
(1) Salim Lamrani, «As chamadas ‘Damas de Blanco' defenden o terrorismo de Estados Unidos e as Nais da Praza de Maio simbolizamos o amor aos nosos fillos asasinados por tiranos impostos por Estados Unidos», Rebelión, 28 de xuño de 2005. http://www.rebelion.org/noticia.php?ide=17055 (sitio consultado o 31 de outubro de 2005).
(2) Luisa Yáñez, «Cuban Police Break Up Dissident Sit-In», The Miami Herald, 22 de abril de 2008.
(3) O Novo Herald, «Atropelan ás Damas de Blanco», 22 de abril de 2008.
(4) Will Weissert, «Cuban Police Break Up Women's Sit-In For Release of Husbands», The Associated Press, 21 de abril de 2008.
(5) Mark Frank, «Cuba Lashes Out at Wives of Jailed Dissidents», The Associated Press,22 de abril de 2008.
(6) Wilfredo Cancio Isla, «As Damas de Blanco acusan de espionaxe ao goberno cubano», O Novo Herald, 22 de abril de 2008.
(7) Granma, «Fracasa provocación contrarrevolucionaria», 22 de abril de 2008.
(8) Wilfredo Cancio Isla, «As Damas de Blanco acusan de espionaxe ao goberno cubano», op. cit.
(9) Lesney Clark, «Ros-Lehtinen : Kill-Castro Vídeo a Trick», The Miami Herald, 9 de decembro de 2006.
(10) Wilfredo Cancio Isla, «Revelan un plan para atentar contra Castro», O Novo Herald, 22 de xuño de 2006.
(11) Granma, «Non haberá espazo para a subversión en Cuba», 16 de abril de 2008; The Associated Press, «Cuba's Communist Party Says Changes Will Not Lead to Subversion», 17 de abril de 2008; The Associated Press, «Party: Non Room In Cuba For ‘Subversion'», 16 de abril de 2008.
(12) Ibid.
(13) Alfonso Chardy, «Exile Group: Not Enough Money Getting to Cuban Dissidents», The Miami Herald, 15 de maio de 2008.
(14) Agence France Presse / O Novo Herald, «Bush fala con disidentes cubanos», 6 de maio de 2008.
(15) Reuters, «Bush fala por teléfono cos disidentes cubanos», 6 de maio de 2008.
(16) Office of the Press Secretary, «President Bush Attends Council of the Americas », Department of State, 7 de maio de 2008. http://www.whitehouse.gov/news/releases/2008/05/20080507-4.html (site consultado o 8 maio 2008).
(17) Orlando Oramas León, «A pagar alá», Granma, 12 de maio de 2008.
(18) Ministerio de Asuntos Exteriores da República de Cuba, « Declaración do Ministerio de Relacións Exteriores », Granma, 23 de abril de 2008, http://europa.cubaminrex.cu/Declaracións/2008/16-04-22.html (sitio consultado o 24 de abril de 2008).
Vexase tamén The Associated Press, «Cuba Accuses U.S. of Fomenting Dissent», 24 de abril de 2008; The Associated Press, «Cuba Accuses U.S. Officials of Fabricating Protest in Havana», 24 de abril de 2008.
(19) Ibid.
(20) Alberto Núñez e Pedro de la Hoz, «Compromiso visceral entre terroristas, mercenarios e autoridades de EE.UU. Rescate Xurídico ou instigación criminal?», Granma, 19 de maio de 2008. Véxase tamén Alfonso Chardy, «Fundación caritativa de Miami na mira de La Habana», The Miami Herald, 20 de maio de 2008.
(21) Ibid.
(22) Ibid.
(23) Ibid.
(24) The Associated Press/O Novo Herald, «Cuba: EEUU debe tomar ‘medidas' contra diplomáticos», 19 de maio de 2008.
(25) Alberto Núñez e Pedro de la Hoz, «Compromiso visceral entre terroristas, mercenarios e autoridades de EEUU. Rescate xurídico ou instigación criminal?», Granma, op. cit.
(26) O Novo Herald, «La Habana vincula a diplomáticos de Estados Unidos con disidentes», 20 de maio de 2008.
(27) Felipe Pérez Roque, «Conferencia íntegra concedida por Felipe Pérez Roque», Mocidade Rebelde, 23 de maio de 2008.
(28) Andrea Rodríguez, «La Habana acusa a diplomáticos estadounidenses», The Associated Press/O Novo Herald, 19 de maio de 2008.
(29) Alberto Núñez e Pedro de la Hoz, «Mulas, cipayos e criminais: triloxía da desvergüenza», Granma, 22 de maio de 2008.
(30) The Associated Press/O Novo Herald, «Cuba: EEUU debe tomar ‘medidas' contra diplomáticos», op. cit.
(31) The Associated Press, «Cuban Dissident Confirms She Received Cash From Private US Anti-Castro Group», 20 de maio de 2008.
(32) O Novo Herald, «Disidente cubana teme que poida ser encarcerada», 21 de maio de 2008.
(33) Patrick Bèle, «Cuba accuse Washington de payer lles dissidents», Lle Figaro, 21 de maio de 2008.
(34) Agence France-Presse, «Prensa estatal cubana fai inusual entrevista da rúa a disidentes», 22 de maio de 2008.
(35) Agence France-Presse, «Financement da dissidence: Cuba ‘somme' Washington de s'expliquer», 22 de maio de 2008.
(36) EFE, «Un deputado cubano propón novos castigos a opositores pagos por EEUU», 28 de maio de 2008.
(37) Jeff Franks, «Top Ou.S. Diplomat Ferried Cash to Dissident: Cuba », Reuters, 19 de maio de 2008.
(38) Ou.S. Code, Title 18, Part I, Chapter 45, § 951, § 953, § 954.
(39) Código Penal francés, Libro IV, Capítulo I, Sección 2, Artigo 411-4.
(40) Código Penal español de 1995, Capítulo II, Artigos 589, 592.
(41) Código Penal belga, Capítulo II, Artigo 114.
(42) Código Penal italiano, Libro II, Título I, Capítulo I, Artigos 243, 246.
(43) Código Penal suízo, Artigo 266.
(44) Código Penal sueco, Capítulo 19, Artigos 8, 13.
(45) Alberto Núñez e Pedro de la Hoz, «Mulas, cipayos e criminais: triloxía da desvergüenza», Granma, op. cit.
(46) Frances Robles, «Cuban Dissident Facing Scrutiny in Cuba and Miami », The Miami Herald, 21 de maio de 2008.
(47) Alberto Núñez e Pedro de la Hoz, «Mulas, cipayos e criminais: triloxía da desvergüenza», Granma, op. cit.
(48) Frances Robles, «Cuban Dissident Facing Scrutiny in Cuba and Miami », The Miami Herald, 21 de maio de 2008, op. cit.
(49) Radio Habana Cuba , «Former Chief of US Interests Section in Havana Wayne Smith Says Sending Money to Mercenaries in Cuba is Illegal», 21 de maio de 2008.
Salim Lamrani
Salim Lamrani é profesor, escritor e xornalista francés especialista das relacións entre Cuba e Estados Unidos. Publicou os libros: Washington contre Cuba edicións Pantin: Lle Temps deas Cerises, Francia 2005, Cuba face à l'Empire (Cuba contra o Imperio) edicións Timéli, Suíza, 2006 e Fidel Castro, Cuba et lles Etats-Unis (Pantin: Lle Temps deas Cerises, 2006). [Voltar ao inicio desta nova]
